Von Siebold

Eén van de artsen op Deshima was de Duitser Philipp Von Siebold. Hij was in Nederlandse dienst. In 1823 werd hij gestationeerd op Deshima. Hij begon daar al snel met het verzamelen van informatie over Japan, gaf les in Westerse geneeskunde aan Japanse dokters en kreeg toestemming van de magistraten van Nagisaki om Japanse patienten te behandelen. Hij verwierf een enorme roem met zijn kennis van flora en fauna en met zijn medische activiteiten. Von Siebold kreeg een verhouding met een Japanse vrouw, Otaki en kreeg samen met haar een dochter, Ine. Hij betrok een huis in Nagasaki om daar les te geven in Westerse geneeskunde. Zijn leerlingen hielpen hem met onderzoek naar o.a. geschiedenis, flora en fauna. Hij mocht het opperhoofd van Deshima vergezellen op een hofreis. In 1828 was Von Siebolds contract afgelopen en zou hij teruggaan naar Nederland. Echter, zijn schip liep in zwaar weer tegen de grond en ontdekt werd dat hij kaarten en andere artikelen in zijn bagae had, die verboden waren om uit te voeren. Hij werd verdacht van spionage. Zijn straf: huisarrest op Deshima en hij werd onderworpen aan kruisverhoren. Zijn studenten en vrienden werden streng bestraft, zij werden verdacht van betrokkenheid. Uiteindelijk mocht hij december 1829 dan toch vertrekken. Hij liet geld achter voor zijn Japanse vrouw en dochter, toen 2 jaar oud. Vanuit Nederland correspondeerde hij met hen. In Nederland heeft hij zijn carrière verder besteed aan publicaties over Japan. Hij trouwde met een Duitse vrouw en kreeg nog 5 kinderen met haar.

Von Siebold heeft verschillende tuinplanten naar Europa gebracht, waaronder de hortensia. Nagasaki staat vol met hortensia’s, nu prachtig in bloei.

Nog één keer ging Von Siebold terug naar Japan, in 1859, dus 30 jaar later. Hij verbleef daar tot 1862. Hij vond zijn Japanse vrouw en dochter terug. De dochter was opgeleid tot verloskundige en was de eerste praktiserende arts in de westerse geneeskunde in Japan.

Wij hebben het Von Sieboldhuis in Nagasaki bezocht. Het is volledig aan zijn verblijf daar gewijd en wat hij heeft betekend voor de geneeskunde en natuurwetenschappen van Japan. Wij kenden het verhaal al een beetje, omdat wij kort geleden in Leiden naar het Von Sieboldhuis waren geweest (op het Rapenburg). Von Siebold heeft daar gewoond na terugkomst uit Japan en het hele pand is aan zijn Japanreis gewijd. Erg leuk om nu ook het Japanse Von Sieboldhuis te bezoeken.

Het is hier anders dan in Tokyo. De mannen zien er wat minder streng uit, geen zwarte pakken, het is allemaal wat losser. Nagasaki is een grote havenstad en je merkt dat er ook andere volken uit Azië zijn binnengestroomd, zoals Koreanen en Chinezen. Zij maken inmiddels deel uit van de (werk)gemeenschap. En dat is hard nodig want Japan heeft een ernstige bevolkingsdaling.

Vanmiddag een beetje geshopt maar geen grote aankopen gedaan. In de warenhuizen, maar ook in de kleinere winkels kom je wel hele mooie kleding tegen. Het is allemaal een bepaalde stijl, een beetje casual chic. Sober vaak, geen felle kleuren. Een geheel eigen stijl.

Als je iets betaalt, in welke winkel dan ook, dan is het de gewoonte om papiergeld met twee handen in de handen van de verkoper te leggen. Dat geldt eigenlijk voor alles wat wordt overhandigd. Krijg je geld terug dan gebeurt dat ook weer met twee handen, met bovenop de bon. Creditcards worden wel gebruikt, maar het meeste wordt cash betaald. En dan weer buigen, vanzelfsprekend...

Opvallend is dat we nog niets van de Olympische Spelen zijn tegengekomen. Die worden volgend jaar in Tokyo georganiseerd. Eén kleine aankondiging op een bierreclame. Meer niet.

Aan het begin van de avond wederom in Chinatown gegeten. Daar gaat de keuken vroeg dicht; om 20.30 uur stonden we weer buiten.